Giới thiệu
Luật bóng đá là nền tảng không thể thiếu của mọi trận đấu, giúp duy trì tính công bằng, an toàn và cạnh tranh lành mạnh trong môn thể thao vua.
Việc nắm rõ luật bóng đá là gì không chỉ cần thiết với cầu thủ, HLV mà còn quan trọng với người hâm mộ và những ai đang làm việc trong lĩnh vực bóng đá chuyên nghiệp.
Bài viết này sẽ giúp bạn hiểu một cách chi tiết và chính xác về luật bóng đá, từ những quy định cơ bản đến các thay đổi mới nhất, kèm theo các ví dụ thực tế trong các giải đấu lớn.
Đọc tiếp để trở thành người xem bóng đá thông thái hơn!
Luật bóng đá là gì?
Khái niệm cơ bản về luật bóng đá
Luật bóng đá là tập hợp các quy định do FIFA ban hành và được IFAB (Hội đồng Liên đoàn Bóng đá Quốc tế) quản lý nhằm điều chỉnh cách chơi, cách xử lý tình huống và hành vi của các bên tham gia trận đấu.
Hiện tại, hệ thống luật chính thức bao gồm 17 điều luật cơ bản, áp dụng từ cấp độ nghiệp dư đến chuyên nghiệp trên toàn thế giới.
Cấu trúc 17 điều luật bóng đá hiện hành
1. Sân thi đấu (The Field of Play)
Quy định kích thước, chất lượng mặt sân, cột khung thành và các đường giới hạn.
Ví dụ: Sân thi đấu quốc tế có chiều dài từ 100–110m, rộng từ 64–75m.
2. Bóng thi đấu (The Ball)
Bóng phải có chu vi từ 68–70cm, trọng lượng từ 410–450g trước khi trận đấu bắt đầu.
3. Số lượng cầu thủ
Mỗi đội tối đa 11 người, tối thiểu 7 người. Vi phạm sẽ bị xử thua.
4. Trang phục thi đấu
Cầu thủ phải mặc đồng phục có số áo, kèm tất, giày, và bảo vệ ống đồng. Thủ môn mặc khác màu để dễ phân biệt.
5. Trọng tài chính
Người chịu trách nhiệm điều hành trận đấu, quyết định cuối cùng trong mọi tình huống.
6. Trợ lý trọng tài
Bao gồm trọng tài biên, trọng tài bàn và công nghệ VAR (nếu áp dụng), hỗ trợ giám sát và xử lý các tình huống phức tạp.
7. Thời gian thi đấu
Hai hiệp chính mỗi hiệp 45 phút, nghỉ giữa hiệp 15 phút. Có thể cộng bù giờ và thi đấu hiệp phụ hoặc luân lưu.
8. Bắt đầu và tiếp tục trận đấu
Quy định về phát bóng giữa sân, ném biên, đá phạt, phạt góc, thả bóng.
9. Bóng trong và ngoài cuộc
Bóng ngoài cuộc khi vượt hoàn toàn khỏi vạch biên hoặc khi trọng tài dừng trận đấu.
10. Bàn thắng hợp lệ
Bàn thắng được công nhận khi bóng vượt qua vạch cầu môn hoàn toàn, trừ khi vi phạm luật trước đó.
11. Việt vị
Một cầu thủ bị việt vị khi đứng gần khung thành hơn hậu vệ cuối cùng lúc đồng đội chuyền bóng (nếu tham gia pha bóng).
12. Lỗi và hành vi sai trái
Gồm phạm lỗi (xô đẩy, vào bóng nguy hiểm, dùng tay chơi bóng…), nhận thẻ phạt và hình phạt tương ứng.
13. Đá phạt
Gồm đá phạt trực tiếp và gián tiếp, phụ thuộc vào mức độ vi phạm.
14. Phạt đền
Được trao khi đội phòng ngự phạm lỗi trong vòng cấm địa. Cầu thủ sút phạt đối mặt với thủ môn.
15. Ném biên
Thực hiện khi bóng vượt qua vạch biên dọc, cầu thủ ném bóng bằng cả hai tay, hai chân chạm đất.
16. Phát bóng
Thủ môn phát bóng sau khi bóng do đối phương đá ra ngoài đường biên ngang.
17. Phạt góc
Thực hiện khi bóng vượt khỏi biên ngang do cầu thủ phòng ngự chạm cuối. Cầu thủ tấn công sẽ đá phạt từ góc sân.
Một số thay đổi quan trọng trong luật bóng đá hiện đại
Tích hợp công nghệ VAR
VAR giúp trọng tài có thêm công cụ để xem lại các tình huống gây tranh cãi như bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ hay nhận diện sai cầu thủ.
Luật thay người mới
FIFA cho phép thay tối đa 5 cầu thủ/trận (chia làm 3 lượt), giúp giảm nguy cơ chấn thương và tăng chiều sâu chiến thuật.
Luật bóng chạm tay
Kể từ 2021, không phải mọi pha chạm tay đều bị coi là lỗi – trọng tài sẽ xét đến yếu tố “cố ý” và “vị trí tay không tự nhiên”.
Tầm quan trọng của việc hiểu luật bóng đá
-
Đối với cầu thủ: Tránh mắc lỗi, chơi hiệu quả và hợp lệ.
-
Đối với HLV: Tối ưu chiến thuật và kiểm soát diễn biến trận đấu.
-
Đối với khán giả: Theo dõi trận đấu một cách có chiều sâu, dễ nhận diện đúng/sai và tranh cãi trọng tài.
Kết luận
Việc hiểu rõ luật bóng đá là gì không chỉ giúp người chơi và HLV thi đấu chuyên nghiệp hơn mà còn tăng trải nghiệm theo dõi cho người hâm mộ.
Luật bóng đá không phải là khuôn mẫu cứng nhắc, mà liên tục được cập nhật để phù hợp với nhịp phát triển của bóng đá hiện đại.
Nếu bạn là một người yêu bóng đá, hãy bắt đầu từ việc nắm vững 17 điều luật cơ bản này. Đó là nền tảng để bạn hiểu sâu hơn về chiến thuật, công nghệ VAR, các quyết định trọng tài và nhiều khía cạnh hấp dẫn khác của môn thể thao vua.
Về tác giả
Nguyễn Khánh Duy là nhà báo thể thao kỳ cựu với hơn 10 năm kinh nghiệm.
Từng là phóng viên của FOX Sports Asia và biên tập viên tại VTC, hiện anh đang đảm nhận vị trí biên tập viên cho nhiều tạp chí thể thao lớn tại Việt Nam.
Duy đặc biệt am hiểu các luật lệ và diễn biến chiến thuật trong bóng đá, thường xuyên đưa ra những phân tích chuyên sâu về trọng tài, luật thi đấu và xu hướng phát triển bóng đá hiện đại.
Câu hỏi thường gặp về luật bóng đá
1. Một trận đấu bóng đá kéo dài bao lâu?
90 phút chính thức, chia 2 hiệp, chưa kể bù giờ hoặc hiệp phụ.
2. Có bao nhiêu điều luật chính trong bóng đá?
Tổng cộng có 17 điều luật cơ bản.
3. VAR được áp dụng trong những tình huống nào?
Bàn thắng, phạt đền, thẻ đỏ trực tiếp, và nhận diện cầu thủ.
4. Cầu thủ chạm tay vào bóng có bị phạt không?
Chỉ khi tay không ở vị trí tự nhiên hoặc có hành vi cố ý.
5. Khi nào trọng tài cho đá phạt gián tiếp?
Khi vi phạm kỹ thuật không nghiêm trọng, như thủ môn bắt bóng từ đồng đội chuyền về.
6. Bao nhiêu cầu thủ tối thiểu để tiếp tục trận đấu?
Phải có ít nhất 7 cầu thủ trên sân.
7. Có thể thay bao nhiêu người trong một trận?
Tối đa 5 người (không tính thay trong hiệp phụ đặc biệt).
8. Luật việt vị có áp dụng cho ném biên không?
Không, việt vị không áp dụng trong tình huống ném biên.
