Trong bóng đá hiện đại, thay người phút bù giờ là một tình huống nhạy cảm, thường tạo ra nhiều tranh luận giữa HLV, cầu thủ, trọng tài và người hâm mộ.
Liệu đó là quyền hợp pháp của đội bóng hay chiêu trò “câu giờ” không đẹp mắt?
Bài viết này sẽ giải thích rõ về thay người phút bù giờ từ góc độ luật FIFA, mục đích chiến thuật đến tác động tâm lý và những tranh cãi trong thực tiễn thi đấu.
Nếu bạn muốn hiểu sâu hơn về một trong những “nước cờ cuối” gây tranh cãi nhất trong bóng đá, hãy tiếp tục đọc.
Quy định thay người phút bù giờ theo luật FIFA
FIFA có cho phép thay người trong thời gian bù giờ không?
Có. Theo Luật 3 của FIFA (Luật về cầu thủ), không có giới hạn thời điểm cụ thể nào cấm thay người, miễn là đội bóng chưa hết quyền thay người và thực hiện theo đúng quy trình được trọng tài cho phép.
Trách nhiệm tính thời gian bù giờ
Thay người trong phút bù giờ thường bị coi là “câu giờ”, nhưng FIFA yêu cầu trọng tài tính thêm thời gian hợp lý cho các sự kiện này.
Từ mùa giải 2023/24, luật mới yêu cầu trọng tài cộng thêm toàn bộ thời gian dừng lại do thay người vào thời gian bù giờ – nhằm tăng tính công bằng.
Mục đích chiến thuật của thay người phút bù giờ
Câu giờ hợp lệ để bảo toàn tỉ số
Khi đội bóng đang dẫn bàn, HLV thường dùng quyền thay người cuối cùng ở phút 90+ để làm chậm nhịp trận đấu và phá vỡ đà tấn công của đối thủ. Đây là một phần chiến thuật phòng ngự phổ biến, miễn là không vi phạm luật.
Thay cầu thủ chuyên phòng ngự
Ví dụ, đưa trung vệ cao to vào sân thay cho tiền vệ tấn công nhằm gia cố hàng thủ trong tình huống bóng chết cuối trận là một lựa chọn thường thấy.
Thay người vì lý do thể lực
Khi cầu thủ bị chuột rút hoặc có dấu hiệu chấn thương, thay người vào phút bù giờ để tránh thiệt quân trong những phút quan trọng cuối cùng cũng là quyết định chính đáng.
Tình huống thực tế và tranh cãi liên quan đến thay người phút bù giờ
Chung kết EURO 2020: Thay người để đá luân lưu
HLV Gareth Southgate của Anh thay Rashford và Sancho vào phút 120+ để đá penalty. Tuy nhiên, cả hai đều sút hỏng. Quyết định này gây tranh cãi lớn vì thiếu cảm giác bóng sau khi vừa vào sân.
World Cup 2018: Iran thay người phút 90+10
Ở trận Iran vs Bồ Đào Nha, Iran thay người phút 90+10. Trọng tài cho thêm thời gian, nhưng cổ động viên Bồ Đào Nha vẫn phản ứng dữ dội vì cho rằng hành động đó cố tình “câu giờ”.
Thay người phút bù giờ và luật mới từ FIFA
Tăng tính minh bạch thời gian bù giờ
Từ World Cup 2022, FIFA yêu cầu các trọng tài bù giờ chính xác hơn, bao gồm cả thời gian thay người. Kết quả, các trận đấu có thời gian bù giờ lên đến 10–15 phút là chuyện bình thường.
Sự điều chỉnh của các đội bóng
Do thay người phút bù giờ không còn mang lại nhiều lợi thế về thời gian, nhiều đội bắt đầu chuyển sang chiến thuật kiểm soát bóng hoặc pressing cuối trận thay vì chỉ “câu giờ”.
Quan điểm đa chiều: Thay người phút bù giờ có phải hành vi phi thể thao?
| Quan điểm ủng hộ | Quan điểm phản đối |
|---|---|
| Là quyền hợp pháp theo luật FIFA | Phá nhịp trận đấu, gây ức chế cho đối thủ |
| Dùng để bảo vệ cầu thủ chấn thương | Làm loãng trải nghiệm của người xem |
| Thay người chiến thuật hợp lý | Thường mang tính tiêu cực, không đẹp mắt |
Kết luận: Nên hiểu rõ và sử dụng thay người phút bù giờ đúng mục đích
Thay người phút bù giờ không vi phạm luật bóng đá, nhưng cách sử dụng nó có thể tạo nên hình ảnh tích cực hoặc tiêu cực tùy vào mục đích và bối cảnh.
Việc hiểu rõ quy định và chiến thuật xung quanh tình huống này sẽ giúp cả người hâm mộ và cầu thủ đánh giá chính xác hơn mỗi quyết định của HLV hay trọng tài.
Gợi ý: Nếu bạn là HLV hoặc cầu thủ, hãy cân nhắc kỹ yếu tố thời gian, thế trận và cảm xúc khán giả trước khi thực hiện thay người vào phút cuối.
Giới thiệu tác giả
Nguyễn Khánh Duy – Nhà báo thể thao và biên tập viên với hơn 10 năm kinh nghiệm chuyên viết về các giải đấu như Ngoại hạng Anh, Champions League và EURO.
Là người trực tiếp phỏng vấn các HLV hàng đầu tại châu Âu, Duy có góc nhìn chiến thuật và pháp lý sâu sắc, giúp phân tích sắc sảo các tình huống gây tranh cãi như thay người phút bù giờ.
8 câu hỏi – đáp nhanh
1. Có được thay người trong phút bù giờ không?
Có, miễn là chưa hết quyền thay người.
2. Thay người phút 90+ có bị coi là câu giờ không?
Không, nếu tuân thủ luật.
3. Trọng tài có cộng thêm thời gian thay người không?
Có, theo quy định mới của FIFA.
4. Có giới hạn thời gian thay người không?
Không giới hạn, nhưng phải trong khoảng trận đấu.
5. Có được thay người sau phút 90+5 không?
Có, nếu trọng tài chưa thổi còi kết thúc trận.
6. Thay người vào sân có thể đá penalty không?
Có, nếu cầu thủ đã vào sân trước khi kết thúc hiệp phụ.
7. Cầu thủ vừa vào sân phút bù giờ có thể ghi bàn không?
Có, không có hạn chế.
8. Thay người phút cuối có hợp lệ trong giải trẻ không?
Có, nếu giải đấu tuân theo luật FIFA.
